تولید مثل جنسی به موجود زنده این امکان را می دهد که نیمی از ژن ها ی خود را با نیمی از ژن های فرد دیگری ترگیب نماید, این بدان معنی است که در هر نسل ترکیبات جدیدی از ژن ها حاصل می شود. به علاوه , هنگامی که تخمک ها و اسپرم ها تولید می شوند ماده ژنتیکی در هم آمیخته شده و بازترکیب می شود این فرآیند منجر به ایجاد ترکیبات جدیدی از ژن ها می شود. بنابراین تولید مثل جنسی تصادفی (Random)باعث افزایش تنوع ژنتیکی می شود این تنوع ماده خام برای گزینش طبیعی را فراهم می نماید. تنوعات ژنتیکی درون گونه ای که با عنوان گوناگونی ژنتیکی نیز شناخته می شود فرصت گونه را برای تغییر در طی نسل های متوالی موفق افزایش می دهد.
ژن ها بخش هایی از ژنوم یک موجود زنده می باشند که حامل کدهای مسئول تعیین ساختار موجود زنده به یک طریق بسیار ویژه هستند. بنابر این ژن ها و ویژگی هایی که به وسیله آنها کد می شوند از طریق والدین به فرزندان منتقل می شوند. از نسلی به نسل بعد سازوکارهای مولکولی شناخته شده ای ژن ها را تجدید سازمان , مضاعف و دگرگون می کنند به نحوی که باعث ایجاد تنوع ژنتیکی می گردد. این تنوعات ماده خام برای فرگشت محسوب می شود.
بله, درست همانطور که درخت حیات نشان می دهد تمام موجودات زنده چه زنده و چه منقرض شده با یکدیگر ارتباط دارند. هر شاخه از درخت معرف یک گونه می باشدو هر شکاف یک گونه را از گونه دیگر مجزا می کند این شکاف نشان دهنده جد ancestor مشترک این دوگونه نیز می باشد. شکاف های بی شمار و شاخه های گسترده درخت حیات نشان می دهد که همبستگی بین گونه ها به طور قابل توجهی متنوع است. این حقیقت نیز به آسانی قابل مشاهده است که هر زوج گونه در تاریخ تکاملی خود در نقطه ای دارای یک جد مشترک می باشند به عنوان مثال دانشمندان تخمین می زنند که جد مشترک انسان ها و شمپانزه ها حدود 5 تا 8 میلیون سال پیش می زیسته است. انسان ها و باکتری ها جد مشترک بسیار دورتری می باشند. در حقیقت تحلیل های DNA نشان می دهد اگرچه میزان شباهت ماده ژنتیکی انسان با سایر خویشاوندان پریمات خود بسیار بیشتر است اما با این حال ژنوم انسان با ژنوم باکتری ها حداقل در 200 ژن شباهت دارد.
مهم است که توجه داشته باشید توصیف گونه ها به عنوان خویشاوند به این معنی نیست که یکی از موجودات زنده جد سایر موجودات زنده است یا این که هر موجود زنده جد موجود زنده دیگری محسوب می شود. به عنوان مثال یک فرد ممکن است با افرادی نظیر پسر عمه ها و پسر عموهایش, خاله , عمه و دایی اش به این دلیل که با این افراد دارای یک یا چند جد مشترک (پدر بزرگ ها – مادر بزرگ ها و اجداد پدری و مادری) می باشند,خویشاوند باشند. در این حالت باید به خاطر داشت خویشاوندان این فرد مثل عمه ها – عموها – دایی ها و فرزندان آنها اجداد وی محسوب نمی شوند. به همین دلیل انسان ها بر اساس شواهد موجود با سایر پریمات ها خویشاوند هستند اما این حقیقت هرگز به این معنی نیست که این خویشاوندان معاصر اجداد انسان محسوب می شوند. بنابراین ذکر عباراتی نظیر این که انسان از نسل شمپانزه ها و اورانگوتان ها است, یا این که این جانوران اجداد انسان می باشند , اشتباه می اشد.